A keni menduar kohët e fundit se si distancimi social dhe vetë-izolimi, mund të ndikojnë në trurin tuaj? Një ekip kërkimor ndërkombëtar, i udhëhequr nga Erin Shuman e Institutit MaksPlank për Kërkimin e Trurit, zbuloi një molekulë të trurit, e cila funksionon si një “termometër” për praninë e të tjerëve në mjedisin e një specie.
Është vërejtur se peshku zebër e “ndjen” praninë e të tjerëve, përmes mekanosensacionit dhe lëvizjeve të ujit, gjë që aktivizon hormonet e trurit. Ndryshimi i kushteve sociale, mund të shkaktojë ndryshime afatgjata në sjelljen e kafshëve. Për shembull, izolimi social mund të ketë efekte shkatërruese tek njerëzit dhe speciet e tjera, përfshirë peshqit zebër.
Gjithsesi, sistemet e trurit që ndiejnë mjedisin shoqëror, nuk janë kuptuar mirë deri tani. Për të hetuar nëse gjenet neuronale i përgjigjen ndryshimeve dramatike në mjedisin shoqëror, Lukas Aneser dhe kolegët e tij rritën peshkun zebra vetëm, ose me të afërmit e tyre për periudha të ndryshme kohore. Ata përdorën renditjen e ARN, për të matur nivelet e shprehjes së mijëra gjeneve neuronale.
Ne zbuluam një ndryshim të qëndrueshëm në shprehje tek një pjesë e vogël e gjeneve të peshkut,të cilat u shtuan gjatë izolim shoqëror. Njëri prej tyre ishte hormoni paratiroid, 2 (pth2), që kodonte një peptid relativisht të panjohur në tru. Çuditërisht, shprehja e pth2 ndiqet jo vetëm nga prania e të tjerëve, por edhe nga dendësia e tyre. Kur peshqit zebra u izoluan, pth2 u zhduk nga truri, por nivelet e tij të shprehjes u rritën me shpejtësi, si një lexim termometri, kur peshqit e tjerë u shtuan në rezervat”– shpjegon Aneser.
Të emocionuar nga ky zbulim, shkencëtarët testuan nëse efektet e izolimit mund të përmbyseshin, duke vendosur peshqit e izoluar më parë në një mjedis social. “Pas vetëm 30 minutash not me të afërmit e tyre, pati një rikuperim të ndjeshëm të niveleve të pth2. Pas 12 orësh me të tjerët, nivelet e pth2 ishin të padallueshme nga ato që shiheshin tek peshqit e rritur bashkë. Kymekanizëm tregonte një lidhje shumë të ngushtë midis shprehjes së gjeneve dhe mjedisit social.”
Pra cilin modalitet shqisor përdorin kafshët për të zbuluar të tjerët, dhe për të nxitur ndryshimet në shprehjen e gjeneve? “Rezultoi që modaliteti ndijor që kontrollon shprehjen e pth2 nuk ishte shikimi, shijimi apo aroma, por mekanosensacioni. Peshku në fakt ‘ndjente’ lëvizjet fizike të peshkut fqinj duke notuar”-shpjegon Schuman. Peshqit e perceptojnë lëvizjen (mekano-sens) në afërsinë e tyre të menjëhershme, përmes një organi ndijor të quajtur vija anësore. Për të provuar rolin e mekanosensacionit në drejtimin e shprehjes së pth2, ekipi hoqi qelizat mekanosensitive brenda vijës anësore të peshkut.