Laert Vasili ngjit në skenën e teatrit “Aleksandër Moisiu” në Durrës veprën e Kadaresë
Laert Vasili këtë herë ka lënë antikitetin grek, dhe ka vendosur të hulumtojë folklorin shqiptar. Pas tragjedisë “Elektra” të Sofokliut që e ngjiti një vit më parë në skenën e teatrit “Aleksandër Moisiu” në Durrës, ai ka zgjedhur sërish këtë teatër për të ngjitur në skenë një nga veprat më të mira të dramaturgjisë sonë. “Kush e solli Doruntinën”, vepra e Ismail Kadaresë, e konsideruar si një nga kryeveprat e letërsisë sonë, do të vijë nën dramatizimin dhe regjinë e Laert Vasilit këtë fundjavë në skenën e këtij teatri me një kast të zgjedhur aktorësh. Margarita Xhepa i rikthehet rolit të zonjës Mëmë në këtë vepër, pas interpretimit që i ka bërë në skenën e Teatrit Kombëtar vite më parë nën regjinë e Pirro Manit. Në këtë vepër rikthehet në skenë pas angazhimeve që pati një vit më parë në skenën e Teatrit Kombëtar tek komedia “Djemtë gazmorë”, aktori Viktor Zhusti. Një tjetër aktor që rikthehet në skenë pas një mungese të gjatë është Bujar Lako. Në role të tjera në këtë vepër interpretojnë aktorët Luli Hoxha, Suela Bako, Mimoza Marjanaku, Eralda Caushi, Gjergj Doçi, Amos Muji Zaharia, Xhejni Fama. Kostumografia i është besuar Stela Laknorit, ndërsa violina që do të shoqërojë shfaqjen është e Ambra Marjanakut. Regjisori Vasili ka kohë që po punon mbi dramatizimin e veprës së Kadaresë, për ta sjellë në teatër nën një koncept të ri regjisorial. Duke e quajtur thellësisht klasike dhe një vepër me një forcë të madhe karakteresh, regjisori Vasili është treguar i kujdesshëm dhe në zgjedhjen e personazheve. Prej shekujsh ballkanasit bëjnë pyetjen; Kush e solli Doruntinën? Të gjithë e duan për vete këtë femër dhe vëllain e saj: grekët, sllavët, shqiptarët. Romani ka në qendër një personazh që ringjallet. Ndoshta nuk është aq e rëndësishme se ç’mundim a mision e kthen atë në këtë botë. Më e rëndësishme është se si u ringjall ai, me ç’fuqi shpirtërore erdhi prej andej nga nuk ka kthim, duke u barazuar me një Krisht? Kostandini është cilësuar si figura e të vetmit disident në galerinë e personazheve kadareane. Ai nuk është aspak kundërshtar politik i shpallur, por i përket botës së fantazmave dhe ashtu si shajnitë e të atit të Hamletit, ai rikthehet për të trazuar shpirtin e të gjallëve. Si ai që mbrohet pas një pusie, Ismail Kadareja është zatetur pas një legjende romantike, baladës së Kostandinit dhe Doruntinës për të shkruar librin e vet më të pafajshëm e njëherazi më politik. Meqë gjallojnë shumë motërzime të kësaj balade, shkrimtari ka zgjedhur atë që i është dukur më e pasur dhe më e fisme, domethënë, atë të arbëreshëve, shqiptarë të vendosur në Italinë e Jugut që në mesjetë. Ndoshta këta emigrantë, që janë larguar që me ardhjen e osmanëve, janë më të aftët për të ruajtur të gjallë një legjendë të tillë, duke ndier se kanë gjëra të përbashkëta me këtë Kostandinin që vete dhe vjen midis jetës dhe vdekjes. Pak shkrimtarë shqiptarë e kanë shfrytëzuar këtë baladë, por Kadareja e ka përdorur herët, qysh më 1962, në kohën kur hidhte në letër belbëzimet e para të “Muzgut të perëndive të stepës”. Pasi ishte shfaqur fare shkurt te “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, legjenda së cilës shkrimtari nuk ia kishte shterur mundësitë, mori përmasën e vet romaneske me “Kush e solli Doruntinën”.
Marre nga Shqip
